غصه نخوردن برای دنیا
لإمام علی علیه السلام :
و نقل عنه ع أنه رأى جابر بن عبد الله رضی الله عنه و قد تنفس الصعداء فقال ع یا جابر على م تنفسک أ على الدنیا فقال جابر نعم فقال له یا جابر ملاذ الدنیا سبعة المأکول و المشروب و الملبوس و المنکوح و المرکوب و المشموم و المسموع فألذ المأکولات العسل و هو بصق من ذبابة و أحلى المشروبات الماء و کفى بإباحته و سباحته على وجه الأرض و أعلى الملبوسات الدیباج و هو من لعاب دودة و أعلى المنکوحات النساء و هو مبال فی مبال و مثال لمثال و إنما یراد أحسن ما فی المرأة لأقبح ما فیها و أعلى المرکوبات الخیل و هو قواتل و أجل المشمومات المسک و هو دم من سرة دابة و أجل المسموعات الغناء و الترنم و هو إثم فما هذه صفته لم یتنفس علیه عاقل قال جابر بن عبد الله فو الله ما خطرت الدنیا بعدها على قلبی
روزی جابر بن عبداللّه انصاری خدمت امام علی علیه السلام بود و آه عمیقی کشید. امام فرمود : گوئی برای دنیا ، اینگونه نفس عمیق و آه طولانی کشیدی ؟
جابر عرض کرد : آری به یاد روزگار و دنیا افتادم و از ته قلبم آه کشیدم. امام فرمود : ای جابر ، تمام لذت ها و عیش ها و خوشی های دنیا در هفت چیز است: خوردنی ها و آشامیدنی ها و شنیدنی ها و آمیزش جنسی و سواری و لباس اما :
لذیذترین خوردنی عسل است که آب دهان حشره ای به نام زنبور است. گواراترین نوشیدنی ها آب است که در همه جا فراوان است.بهترین شنیدنی ها غناء و ترنم است که آن هم گناه است. لذیذترین بوئیدنی ها بوی مشک است که آن خون خشک و خورده شده از ناف یک حیوان (آهو) تولید می شود. عالی ترین آمیزش ،با همسران است و آن هم نزدیک شدن دو محل ادرار است. بهترین مرکب سواری اسب است که آن هم (گاهی) کشنده است. بهترین لباس ابریشم است که از کرم ابریشم به دست می آید. دنیائی که لذیذترین متاعش این طور باشد انسان خردمند برای آن آه عمیق نمی کشد.
جابر گوید :سوگند به خدا بعد از این موعظه دیگر دنیا در قلبم راه نیافت.
ترجمه دیگر روایت
روزی امیرالمؤمنین (علیه السّلام) جابربن عبدالله را دید که آهی می‌کشد، فرمود: آیا برای دنیا آه می‌کشی؟ عرض کرد: آری!
حضرت فرمودند: ای جابر! لذّت‌های دنیا در هفت چیز است:1- المأکولُ (خوردنی) 2- وَ المَشروبُ (آشامیدنی) 3- و المَلبوس (پوشیدنی)4- وَ المَنکوح (آمیزشی) 5- وَ المَرکوبُ (سوارشدنی) 6- وَ المَشمومُ (بوئیدنی)7ـ و المسموع (شنیدنی)
1ـ فَألَذّ المَأکولاتِ العَسَلُ وَ هُوَ بَصقٌ مِنْ ذُبابهٍ لذیذترین خوردنی‌ها عسل است و آن آب دهان مگسی(زنبور) است.
2ـ وَ أحْلَی المَشروباتِ الماءُ وَ کفی بإباحَتِهِ و سِباحَتِهِ
گواراترین آشامیدنی‌ها آب است که بر خاک روا و روان باشد.
3ـ وأعلَی المَلبوساتِ الدِّیباجُ وَ هُوَ مِن لُعابُ دُودَهٍ
و بهتریـن پوشیدنـی‌ها ابریشـم است و آن از آب دهـان کرمی است.
4ـ و أعلی المَنکوحاتِ النِّساءُ وَ هُوَ مَبالٌ فی مَبالٍ و مِثالُ لِمثالٍ وَ انَّما یرادُ أحسَنُ ما فِی المَرأهِ لِأقْبَحِ ما فیها
بهترین همبستر زنانند و ... نزدیکی دو عضو همانند (دو محل ادرار) است... .
5ـ وَ أعَلی المَرکوباتِ الخَیلُ وُ هُوَ قواتِلُ
و بهترین سوار شدنی‌ها و مرکب‌ها، اسب است (که حتّی هنوز هم با وجود بهترین ماشین‌ها، از بزرگ‌ترین تفریحات بشر به ویژه ثروتمندان اسب سواری است) که آن هم کشنده است.
فرزندم! دنیا دریای عمیقی است که خلق زیادی در آن هلاک شده‌اند. پس کشتی خود را در این دریای ایمان به خداوند و بادبان آن را توکل به خداوند و توشه‌ات را تقوای الهی قرار ده.اگر نجات یافتی که به رحمت پروردگارت است و اگر از بین رفتی به جهت گناهان خودت بوده است
6ـ وَ أجَلُّ المَشْمُوماتِ ألْمِسْک وَ هُوَدَمٌ مِنْ سُرَّهِ دابّهٍ
و ارزشمندترین بوییدنی‌ها مُشک است و آن خون ناف حیوانی (آهو) می‌باشد.
7ـ وَ أجَلُّ المَسْمُوعاتِ اَلْغِناءُ وَ التَّرنُّمُ وَ هُوَ اِثمٌ
و بهترین شنیدنی‌ها غنا و آواز است که آن هم معصیت و گناه است (که موجب هلاکت انسان خواهد شد(
و با این اوصاف، انسان عاقل و خردمند برای چنین چیزهایی هرگز آه نمی‌کشد.
جابر بن عبدالله می‌گوید:
فَوَاللهِ ما خَطَرَتِ الدُنیا بَعْدَها عَلی قَلبی
به خداوند سوگند از آن زمان به بعد هرگز دنیا بر دلم خطور نکرد.
میزان الحکمه، ج4، ص1714بحارالانوار، ج78، ص11
